Phục hồi chức năng sau tai biến cho người lớn tuổi là một quá trình quan trọng và cần thiết để giúp họ tái hòa nhập cuộc sống hàng ngày. Trong bài viết này, Ngũ Phúc Healthcare sẽ giới thiệu các phương pháp phục hồi hiệu quả, từ vật lý trị liệu, châm cứu đến hỗ trợ tâm lý, giúp người lớn tuổi nhanh chóng khôi phục sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Những biến chứng phổ biến sau tai biến mạch máu não
Tai biến mạch máu não, thường được gọi là đột quỵ, là một tình trạng y tế nghiêm trọng xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc vỡ đột ngột làm gián đoạn khiến não bộ không nhận đủ oxy và dưỡng chất cần thiết. Khi điều này xảy ra, các tế bào não bắt đầu chết trong vòng vài phút. Tai biến mạch máu não có thể gây ra tổn thương nghiêm trọng cho não và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Có hai loại chính của tai biến mạch máu não là thiếu máu não và xuất huyết não.
Tai biến mạch máu não (đột quỵ) có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các biến chứng này phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và vị trí của đột quỵ trong não. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến sau tai biến mạch máu não:
- Rối loạn vận động: Một số bộ phân cơ thể bị liệt như tay, chân, tê bì các chi hoặc có thể bị liệt nửa người
- Rối loạn ngôn ngữ và giao tiếp: Các bệnh nhân sau biến có thể gặp khó khăn trong việc nói, nói không rõ ràng, không thể viết, hoặc hiểu ngôn ngữ nói và viết.
- Có thể rối loạn nhận thức và giảm trí nhớ tạm thời
- Rối loạn tâm lý và cảm xúc, có thể gây trầm cảm
- Rối loạn tiểu tiện và đại tiện
- Nguy cơ tái phát đột quỵ
- Một số trường hợp bệnh nhân nằm liệt giường có thể bị loét do tì đè, nhiễm trùng đường tiết niệu
Các lý do nên phục hồi chức năng sau tai biến càng sớm càng tốt
Phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não (đột quỵ) càng sớm càng tốt mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân, đặc biệt là ở những người cao tuổi. Giúp tối đa hóa khả năng hồi phục và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân. Sự phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân, gia đình và các chuyên gia y tế là yếu tố quan trọng và then chốt để đạt được kết quả tốt nhất trong quá trình phục hồi. Dưới đây là một số lý nên phục hồi chức năng sau tai biến sớm:
- Tăng khả năng hồi phục
- Cải thiện chức năng vận động
- Khôi phục chức năng ngôn ngữ, có thể phát âm, nói chuyện bình thường
- Giảm các biến chứng
- Cải thiện tâm lý và tinh thần
- Tăng khả năng tự lập
- Giảm bớt áp lực, các gánh vác cho gia đình và người chăm sóc
Thời điểm tốt nhất để phục hồi chức năng sau tai biến
Việc bắt đầu tập phục hồi chức năng càng sớm càng tốt là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân sau đột quỵ nhanh chóng cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Mỗi cơ thể có tốc độ và mức độ hồi phục khác nhau, một số bệnh nhân có thể tự phục hồi một phần nào đó. Nhưng hầu hết là đều áp dụng các phương pháp phục hồi cụ thể hoặc dịch vụ chăm sóc người già đặc biệt.
Ngay khi tình trạng bệnh nhân ổn định hoặc sau 3 – 4 ngày từ khi sau tai biến xảy ra, việc tập phục hồi chức năng nên bắt đầu. Kết quả phục hồi rõ rệt nhất thường thấy trong 3 tháng đầu. Sau đó, từ tháng thứ 6 đến 1 năm, hiệu quả của việc phục hồi dần chậm lại và ổn định, lúc này rất cần sự kiên trì của bệnh nhân và cả người chăm sóc.
Các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến cực hiệu quả
Các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến không chỉ giúp cải thiện khả năng vận động mà còn hỗ trợ khôi phục chức năng ngôn ngữ, tăng cường sự tự tin và độc lập trong sinh hoạt hàng ngày. Dưới đây là một số cách phục hồi chức năng sau tai biến cực kỳ hiệu quả, giúp bệnh nhân từng bước vượt qua khó khăn và trở lại với cuộc sống bình thường.
Phục hồi chức năng sau tai biến bằng các bài vật lý trị liệu
Phục hồi chức năng sau tai biến bằng vật lý trị liệu là một trong những phương pháp quan trọng và hiệu quả nhất giúp bệnh nhân khôi phục lại khả năng vận động, cải thiện sức khỏe và tăng cường chất lượng cuộc sống.
Người nhà có thể bắt đầu bằng cách đặt người bệnh ở tư thế đứng chuẩn, tập nghiêng người, tập ngồi, giữ thăng bằng rồi đến tập đứng và phản xạ tư thế. Khi đã đứng vững, người bệnh có thể tập đi bộ thường xuyên, ít nhất 15 phút mỗi ngày. Sau đó, họ có thể dần dần tham gia vào các hoạt động sinh hoạt cơ bản như ăn uống, đánh răng, rửa mặt và chải tóc.
Để giúp người bệnh chủ động hơn trong việc di chuyển và tập luyện, nên sử dụng các thiết bị hỗ trợ như khung tập đi, xe lăn và gậy chống. Sau khi thực hiện các bài tập cơ bản, người bệnh sẽ chuyển sang các bài tập tăng cường vận động và sức mạnh cơ để chống cứng khớp.
Nếu có điều kiện, nên tập luyện dưới sự theo dõi của bác sĩ phục hồi chức năng và kỹ thuật viên chuyên nghiệp. Việc sử dụng các thiết bị hỗ trợ, các máy tập phục hồi chức năng sau tai biến từ các cơ sở chuyên về phục hồi chức năng. Có thể giúp phục hồi nhanh hơn, giảm thiểu các biến chứng và tái phát tai biến.
Phương pháp phục hồi ngôn ngữ
Phục hồi ngôn ngữ sau tai biến là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, kiên trì và hỗ trợ liên tục từ chuyên gia, gia đình và các công cụ hỗ trợ phù hợp. Việc bắt đầu các phương pháp phục hồi sớm và duy trì luyện tập đều đặn sẽ giúp bệnh nhân nhanh chóng cải thiện khả năng ngôn ngữ và tái hòa nhập vào cuộc sống hàng ngày.
Các bài tập luyện cơ bản như phát âm bảng chữ cái, đếm số, sau đó người nhà nên thử trò chuyện, nói các câu đơn giản trong cuộc sống hằng ngày. Tiếp theo là kiểm soát tốc độ nói, điều này giúp cải thiện khả năng phát âm và trôi chảy.
Phương pháp phục hồi tâm lý
Tai biến không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn tác động mạnh mẽ đến tâm lý của người bệnh, gây ra những cảm giác lo âu, trầm cảm, mất tự tin và thậm chí là cảm giác bất lực. Vì vậy mà việc phục hồi tâm lý là một trong những yếu tố cực kỳ cần thiết. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tâm lý cho người bệnh. Sự quan tâm, động viên và giúp đỡ từ gia đình sẽ tạo nên một môi trường tích cực, giúp người lớn tuổi cảm thấy được yêu thương và không bị cô lập.
Nếu bệnh nhân đã phục hồi vận động nhẹ cũng như có thể tự sinh hoạt cá nhân, nên khuyến khích người bệnh tham gia vào các hoạt động giải trí. Một số hoạt động đơn giản như nghe nhạc, đọc sách, vẽ tranh hoặc làm vườn để giảm bớt cảm giác buồn chán và cô đơn.
Điều trị phục hồi chức năng bằng cách châm cứu
Châm cứu là một phương pháp điều trị phục hồi chức năng sau tai biến hiệu quả, đặc biệt hữu ích trong việc hỗ trợ phục hồi sau tai biến mạch máu não. Đây là phương pháp y học cổ truyền đã được ứng dụng từ lâu đời, sử dụng các kim châm nhỏ để kích thích các huyệt đạo trên cơ thể, giúp cải thiện chức năng và giảm triệu chứng bệnh.
Châm cứu giúp tăng cường lưu thông máu đến các vùng cơ thể bị ảnh hưởng, hỗ trợ quá trình tái tạo và phục hồi các mô bị tổn thương. Châm cứu kích thích các dây thần kinh và cơ bắp, giúp cải thiện khả năng vận động, tăng cường sức mạnh cơ và giảm hiện tượng co cứng cơ. Châm cứu còn giúp giảm căng thẳng, lo âu và cải thiện giấc ngủ, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình phục hồi tổng thể của bệnh nhân.
Các lưu ý khi phục hồi chức năng mà gia đình cần biết
Khi người thân trải qua quá trình phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não, gia đình đóng một vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và động viên. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà gia đình cần biết để giúp quá trình phục hồi đạt hiệu quả tối đa:
- Sắp xếp lại không gian sống: Đảm bảo ngôi nhà có không gian rộng rãi, thoáng đãng và không có vật cản để người bệnh dễ dàng di chuyển.
- Trang bị thiết bị hỗ trợ: Sử dụng các thiết bị chăm sóc sức khỏe, thiết bị hỗ trợ như khung tập đi, xe lăn, gậy chống để giúp người bệnh di chuyển và tập luyện an toàn.
- Khích lệ tinh thần: Luôn động viên, khuyến khích người bệnh tham gia vào các hoạt động phục hồi chức năng. Tạo ra một môi trường tích cực, vui vẻ để người bệnh cảm thấy thoải mái và có động lực hơn.
- Kiên nhẫn và thấu hiểu: Hiểu rằng quá trình phục hồi cần thời gian và có thể gặp nhiều khó khăn. Gia đình cần kiên nhẫn, lắng nghe và hỗ trợ người bệnh vượt qua những trở ngại tâm lý.
- Chế độ dinh dưỡng: Cung cấp cho người bệnh một chế độ ăn uống cân bằng, giàu dinh dưỡng để hỗ trợ quá trình phục hồi. Đặc biệt, cần bổ sung đủ protein, vitamin và khoáng chất.
- Thực hiện bài tập đều đặn: Hướng dẫn người bệnh thực hiện các bài tập vật lý trị liệu hàng ngày. Bắt đầu từ những bài tập nhẹ nhàng, đơn giản và dần dần tăng cường độ.
Việc phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hành trình khôi phục sức khỏe và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ, động viên từ gia đình là yếu tố then chốt giúp người bệnh nhanh chóng tái hòa nhập với cuộc sống thường ngày. Hy vọng bài viết có thể giúp ích được cho các bạn trong hành trình tìm lại niềm vui và cuộc sống hằng ngày cho người thân của mình.